Ngày 22/7/2016, Bộ Tư pháp ban hành Thông tư số 10/2016/TT-BTP quy định về Báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật. Thực hiện tinh thần của Thông tư số 10/2016/TT-BTP, Sở Tư pháp đã rà soát, củng cố kiện toàn đội ngũ báo cáo viên pháp luật, tham mưu UBND tỉnh ra Quyết định công nhận  báo cáo viên pháp luật cấp tỉnh. Ngày 28/8/2023, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 1951/QĐ-UBND về việc công nhận báo cáo viên pháp luật cấp tỉnh. Phòng Tư pháp các huyện, thành phố cũng chủ động tham mưu UBND cấp huyện ban hành Quyết định công nhận Báo cáo viên pháp luật cấp huyện. Đến nay, đội ngũ báo cáo viên cấp tỉnh, cấp huyện đã được củng cố và kiện toàn với 101 Báo cáo viên pháp luật cấp tỉnh, 122 Báo cáo viên pháp luật cấp huyện. Báo cáo viên pháp luật đều bảo đảm về trình độ chuyên môn theo tinh thần của Thông tư số 10/2016/TT-BTP. Đội ngũ báo cáo viên cấp tỉnh, cấp huyện thường xuyên được học tập, nâng cao kiến thức pháp luật, bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ. Sở Tư pháp định kỳ tổ chức tập huấn về các văn bản pháp luật mới, kỹ năng, nghiệp vụ phổ biến giáo dục pháp luật cho báo cáo viên cấp tỉnh, cấp huyện. Nội dung giới thiệu các văn bản như: Luật Phổ biến giáo dục pháp luật, Luật Ban hành Văn bản quy phạm pháp luật, Luật Thanh tra, Luật Phòng, chống tham nhũng, Bộ luật Dân sự, Bộ Luật Hình sự, Luật Tiếp cận Thông tin, Luật Lý lịch Tư pháp, Luật Công chứng, Luật Trách nhiệm bồi thường của nhà nước…

Báo cáo viên pháp luật là lực lượng nòng cốt trong công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật. Do xác định rõ trách nhiệm nên Báo cáo viên pháp luật đều rất hăng say, nhiệt tình trong việc tuyên truyền đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và chủ trương của tỉnh tới cán bộ và nhân dân. Điển hình như Báo cáo viên pháp luật của Sở Tư pháp, Sở Giao thông vận tải, Sở Y tế Sở Tài nguyên và môi trường, Cục Thuế tỉnh, Sở Giáo dục và đào tạo, Hội Liên hiệp phụ nữ tỉnh. Nội dung tập trung tuyên truyền các văn bản pháp luật như:  Luật Nuôi con nuôi, Luật Phòng chống mua bán người, Luật Người cao tuổi, Luật Trách nhiệm bồi thường của nhà nước, Luật Bảo vệ môi trường, Luật Bình đẳng giới, Luật Phòng chống tham nhũng, Luật Thực hành tiết kiệm chống lãng phí, Luật Khám chữa bệnh, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, Luật Thi hành án hình sự, Luật Giáo dục, Luật Viên chức, Luật Phổ biến giáo dục pháp luật, Luật Đất đai, các văn bản pháp luật về thuế…. Một số đơn vị phối hợp với Trung tâm học tập cộng đồng các xã, phường, thị trấn tuyên truyền, phổ biến pháp luật tới đông đảo người dân như: các báo cáo viên của Sở Tư pháp, Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh tập trung tuyên truyền các văn bản pháp luật về chế độ chính sách, Luật Thanh niên, Luật Phòng chống ma túy, Luật Bảo vệ môi trường, Luật Hòa giải ở cơ sở.Nhìn chung các Báo cáo viên pháp luật đã lựa chọn được cách thức truyền đạt phù hợp với từng đối tượng, dễ hiểu nhưng vẫn chuyển tải được đầy đủ tinh thần pháp luật đến người nghe như tuyên truyền miệng, nói chuyện, tư vấn, giải thích pháp luật, tập huấn kiến thức pháp luật, hội thảo….

Tuy nhiên đội ngũ Báo cáo viên pháp luật còn bộc lộ một hạn chế: Lực lượng Báo cáo viên pháp luật cấp tỉnh, huyện về cơ bản có trình độ, kinh nghiệm nhưng hoạt động chưa đồng đều, chất lượng chưa tương xứng với nhiệm vụ được giao, khả năng cập nhật thông tin chưa kịp thời. Chất lượng, nội dung tuyên truyền còn hạn chế, chưa đáp ứng tốt yêu cầu và đòi hỏi ngày càng cao của cán bộ, công chức, viên chức và nhân dân. Phương thức hoạt động còn thiếu khả năng chủ động trao đổi, đối thoại trong hoạt động tuyên truyền miệng. Bên cạnh đó chế độ, chính sách, điều kiện về cơ sở vật chất, kỹ thuật và tài chính cho công tác tuyên truyền miệng còn hạn chế. Việc đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ báo cáo viên pháp luật còn hạn chế, đa số các buổi tập huấn nghiệp vụ mới dừng lại ở việc giới thiệu các văn bản mới, ít được tập huấn có tính chuyên sâu. Báo cáo viên còn phải kiêm nhiệm rất nhiều việc nên dành thời gian cho nghiên cứu các văn bản pháp luật, chuẩn bị đề cương còn hạn chế.

Để hoạt động của Báo cáo viên pháp luật tiếp tục đi vào nền nếp, hoạt động có hiệu quả đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế xã hội của địa phương cần thực hiện một số giải pháp sau:

- Tăng cường, tranh thủ sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp trong việc đổi mới, nâng cao chất lượng hiệu quả hoạt động của báo cáo viên pháp luật, hoạt động tuyên truyền miệng. Tiếp tục nâng cao và tạo sự chuyển biến mạnh mẽ nhận thức của cấp ủy và chính quyền các cấp trong công tác này. Tăng cường định hướng chính trị, tư tưởng của các cấp, các ngành cho đội ngũ báo cáo viên.

- Tiếp tục củng cố, kiện toàn đội ngũ Báo cáo viên pháp luật, đảm bảo số lượng về cơ cấu, số lượng hợp lý theo từng ngành, lĩnh vực. Thường xuyên tổ chức, bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ cho đội ngũ này. Đổi mới nội dung và phương thức công tác tuyên truyền miệng. Kết hợp giữa ngôn ngữ nói với phương tiện kỹ thuật như sử dụng công nghệ thông tin để tăng hiệu quả, chất lượng công tác tuyên truyền miệng.

- Tiếp tục đổi mới và nâng cao chất lượng hiệu quả công tác tuyên truyền miệng theo phương châm “Hướng về cơ sở, thực hiện thông tin nhiều chiều, tích cực đối thoại trong tuyên truyền miệng, giải đáp những vấn đề bức xúc đặt ra từ cuộc sống”.

- Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, bảo đảm kinh phí cần thiết cho việc thực hiện công tác phổ biến giáo dục pháp luật, hoạt động của báo cáo viên pháp luật.

Có thể thấy vai trò và trách nhiệm của đội ngũ Báo cáo viên pháp luật đối với công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật là rất quan trọng nhất là trong giai đoạn hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay. Hoạt động của Báo cáo viên pháp luật đã góp phần đắc lực nâng cao trình độ hiểu biết pháp luật của cán bộ và nhân dân trong tỉnh nhằm hạn chế vi phạm pháp luật giúp ổn định tình hình chính trị tại địa phương.

Lê Thủy