Luật Cán bộ, công chức 2025 gồm 7 Chương, 45 Điều có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2025 (trừ trường hợp quy định về đánh giá công chức tại Mục 3 Chương IV của Luật được thực hiện từ ngày 01/01/2026).
Luật Cán bộ, công chức năm 2025 (Hiệu lực 01/07/2025).
Nghị định 170/2025/NĐ-CP quy định về tuyển dụng, sử dụng và quản lý công chức (Hiệu lực 01/07/2025)
Nghị định 171/2025/NĐ-CP quy định về đào tạo, bồi dưỡng công chức (Hiệu lực 01/07/2025)
Nghị định 172/2025/NĐ-CP quy định về xử lý kỷ luật cán bộ, công chức (Hiệu lực 01/07/2025)
Nghị định 173/2025/NĐ-CP về hợp đồng thực hiện nhiệm vụ của công chức (Hiệu lực 01/07/2025)
Một số điểm mới nổi bật của Luật cán bộ, công chức năm 2025
Ngày 24/6/2025, Quốc hội đã thông qua Luật Cán bộ công chức 2025, thay thế Luật Cán bộ công chức 2008. Bám sát các chủ trương của Đảng về công tác cán bộ, đặc biệt là các Nghị quyết số 57-NQ/TW, Nghị quyết số 59-NQ/TW, Nghị quyết số 66-NQ/TW và số 68-NQ/TW, Luật Cán bộ, cồng chức năm 2025 thể hiện tư duy đổi mới, tạo hành lang pháp lý đồng bộ công tác quản lý công chức theo hướng năng động, minh bạch, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức chuyên nghiệp, phục vụ tốt cho sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội và nhu cầu của người dân, doanh nghiệp.
1. Thay đổi khái niệm cán bộ, công chức; quy định cán bộ, công chức thống nhất từ Trung ương đến cơ sở.
Để thực hiện thống nhất mô hình chính quyền địa phương hai cấp, Luật cán bộ, công chức năm 2025 (Luật) đã sửa đổi khái niệm cán bộ, công chức như sau:
“ 1. Cán bộ là công dân Việt Nam, được bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm hoặc chỉ định giữ chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương, ở cấp tỉnh, ở cấp xã, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước.
2. Công chức là công dân Việt Nam, được tuyển dụng vào vị trí việc làm trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương, ở cấp tỉnh, ở cấp xã; trong cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân mà không phải là sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân, viên chức quốc phòng; trong cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân mà không phải là sĩ quan, hạ sĩ quan, chiến sĩ phục vụ theo chế độ chuyên nghiệp, công nhân công an; trong tổ chức cơ yếu mà không phải là người làm công tác cơ yếu, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước.”
Có thể thấy rằng, Luật đã quy định quản lý cán bộ, công chức theo cùng một chế độ công vụ, bảo đảm xây dựng nền công vụ thống nhất, đồng bộ từ trung ương đến cơ sở. Quy định này nhằm hướng tới sự bình đẳng và cơ hội phát triển cho tất cả cán bộ, công chức trong hệ thống chính trị, tạo động lực để cán bộ, công chức phát huy năng lực, cống hiến cho sự phát triển của nền công vụ.
2. Chuyển đổi phương thức quản lý, sử dụng, đánh giá cán bộ, công chức theo vị trí việc làm
Khoản 2 Điều 3 Luật Cán bộ công chức 2025 quy định nguyên tắc quản lý cán bộ công chức như sau: “Kết hợp giữa tiêu chuẩn chức danh, vị trí việc làm và chỉ tiêu biên chế”.
Theo đó, Luật Cán bộ công chức 2025 bổ sung, hoàn thiện các quy định để chuyển đổi phương thức quản lý cán bộ, công chức theo vị trí việc làm, lấy vị trí việc làm là trung tâm. Trên cơ sở căn cứ vào yêu cầu của vị trí việc làm và kết quả, sản phẩm thực hiện nhiệm vụ để tuyển dụng, bố trí, sử dụng, đánh giá, đào tạo, quy hoạch, bổ nhiệm cán bộ. Đồng thời, hoàn thiện khái niệm vị trí việc làm; phân loại vị trí việc làm công chức thành 3 nhóm gồm: vị trí việc làm lãnh đạo, quản lý; vị trí việc làm chuyên môn, nghiệp vụ, và vị trí việc làm hỗ trợ, phục vụ.
Trong công tác tuyển dụng: Luật quy định một trong những nguyên tắc quan trọng khi tiến hành tuyển dụng công chức đó là “người được tuyển dụng phải đáp ứng ngay yêu cầu của vị trí việc làm cần tuyển” và sau khi trung tuyển “người được tuyển dụng được bố trí vào vị trí việc làm và xếp ngạch công chức tương ứng”(điều 18, điều 20);
Trong công tác xếp ngạch công chức: Luật quy định, việc xếp ngạch công chức phải tương ứng với vị trí việc làm (điều 24);
Trong công tác đánh giá công chức: một trong những nguyên tắc đánh giá đó là “nội dung đánh giá phải được định lượng tối đa về tiến độ, chất lượng hiệu quả gắn với vị trí việc làm”; phương thức đánh giá công chức cũng cần gắn với tiến độ, chất lượng của kết quả, sản phẩm theo từng vị trí việc làm; nội dung đánh giá cũng cần căn cứ vào “năng lực chuyên môn, nghiệp vụ theo yêu cầu của vị trí việc làm” (điều 25);
Trong công tác đào tạo, bồi dưỡng công chức: Luật quy định rõ, trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, đơn vị trong đào tạo, bồi dưỡng công chức, phải căn cứ vào yêu cầu của vị trí việc làm, nhu cầu phát triển nguồn nhân lực để xây dựng kế hoạch và cử công chức tham gia đào tạo, bồi dưỡng (điều 28).
3. Quy định cơ chế thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao và chính sách đối với người có tài năng trong hoạt động công vụ
Điều 4 Luật cán bộ, công chức năm 2025 quy định về cơ chế thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao và chính sách đối với người có tài năng trong hoạt động công vụ. Theo đó, Nhà nước có cơ chế đặc biệt để thu hút chuyên gia, nhà khoa học, luật gia, luật sư giỏi, doanh nhân tiêu biểu, xuất sắc, sinh viên tốt nghiệp xuất sắc và nguồn nhân lực chất lượng cao khác vào làm việc trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội; chính sách trọng dụng, đãi ngộ xứng đáng đối với người có tài năng trong hoạt động công vụ phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Luật đưa ra khái niệm “người có tài năng trong hoạt động công vụ”, là cán bộ, công chức có phẩm chất chính trị, đạo đức tốt, có khát vọng cống hiến, phụng sự Tổ quốc và Nhân dân; có năng lực chuyên môn, kỹ năng vượt trội thể hiện qua giải quyết công việc; có tư duy đổi mới, năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung; đạt được những thành tích nổi bật trong hoạt động công vụ thể hiện bằng kết quả, sản phẩm cụ thể mang lại giá trị, hiệu quả cao cho tổ chức, ngành, lĩnh vực trong phạm vi cả nước hoặc địa phương.
Luật cho phép cơ quan quản lý công chức quyết định: Ký hợp đồng với chuyên gia, nhà khoa học, luật gia, luật sư giỏi, doanh nhân tiêu biểu, xuất sắc để thực hiện một hoặc một số nhiệm vụ của vị trí việc làm công chức lãnh đạo, quản lý; Ký hợp đồng đối với nhân lực chất lượng cao để thực hiện một hoặc một số nhiệm vụ chuyên môn, nghiệp vụ.
4. Quy định mới về “công chức tập sự”
Theo quy định tại Điều 40 Luật cán bộ, công chức năm 2008 quy định người được tuyển dụng vào công chức phải thực hiện chế độ tập sự theo quy định của Chính phủ. Tuy nhiên, Luật Cán bộ công chức năm 2025 đã không còn quy định yêu cầu người được tuyển dụng vào công chức phải thực hiện chế độ tập sự. Người được tuyển chọn phải đáp ứng các yêu cầu của vị trí việc làm, sau khi trúng tuyển được xếp vào ngạch công chức tương ứng và không phải thực hiện chế độ tập sự.
Đồng thời, khoản 2 điều 45 Luật cán bộ, công chức năm 2025 quy định:
“1. Cán bộ, công chức cấp xã được bầu hoặc tuyển dụng trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành nếu đáp ứng đủ tiêu chuẩn về trình độ đào tạo thì được chuyển thành cán bộ, công chức theo quy định của Luật này và được bố trí công tác tại các cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc hệ thống chính trị tại cấp xã hình thành sau sắp xếp, thuộc biên chế của địa phương nơi công tác và thực hiện tinh giản biên chế trong thời hạn 05 năm theo quy định của Chính phủ và hướng dẫn của cấp có thẩm quyền.
2. Chậm nhất đến ngày 01 tháng 7 năm 2027, các Bộ, ngành, cơ quan trung ương, địa phương phải hoàn thành việc bố trí vào vị trí việc làm và xếp ngạch tương ứng với vị trí việc làm đối với công chức được tuyển dụng trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành thuộc phạm vi quản lý theo quy định của Luật này.
3. Kể từ ngày Luật này có hiệu lực thi hành, người đang tập sự theo quy định của Luật Cán bộ, công chức số 22/2008/QH12 đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Luật số 52/2019/QH14 được xếp vào ngạch công chức tương ứng với vị trí việc làm tuyển dụng.”
Như vậy, từ ngày 01/7/2025 người đang tập sự công chức trước 01/7/2025 theo quy định của Luật Cán bộ, công chức 2008 sẽ được xếp vào ngạch công chức tương ứng vị trí việc làm tuyển dụng.
5. Thay đổi quy định về hình thức, thời hiệu xử lý kỷ luật
Luật Cán bộ, công chức 2025 bỏ hình thức kỷ luật giáng chức đối với công chức lãnh đạo, quản lý; không tiếp tục quy định hạ bậc lương là một hình thức xử lý kỷ luật bảo đảm đồng bộ, thống nhất giữa quy định kỷ luật Đảng và kỷ luật hành chính, đồng bộ với sử dụng kết quả đánh giá công chức theo quy định mới của Luật.
Đồng thời, nâng thời hiệu xử lý kỷ luật cán bộ công chức lên 5 đến 10 năm, cụ thể Khoản 1 Điều 37 Luật Cán bộ công chức sửa đổi quy định về thời hiệu, thời hạn xử lý kỷ luật như sau:
“Thời hiệu xử lý kỷ luật là thời hạn mà khi hết thời hạn đó thì cán bộ, công chức có hành vi vi phạm không bị xử lý kỷ luật. Thời hiệu xử lý kỷ luật được tỉnh từ thời điểm có hành vi vi phạm.
Trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này, thời hiệu xử lý kỷ luật được quy định như sau:
a) 05 năm đối với hành vi vi phạm đến mức phải kỷ luật bằng hình thức khiển trách;
b) 10 năm đối với hành vi vi phạm không thuộc trường hợp quy định tại điểm a khoản này.”
Như vậy, từ ngày 1/7/2025, thời hiệu xử lý kỷ luật cán bộ công chức là 5 năm đối với hành vi vi phạm đến mức phải kỷ luật bằng hình thức khiển trách và 10 năm đối với hành vi vi phạm không thuộc trường hợp bị khiển trách thay vì là 2 năm và 5 năm như quy định cũ.
6. Đổi mới phương thức đánh giá, xếp loại công chức
Để nâng cao hiệu quả công tác đánh giá, xếp loại công chức, khắc phục tình trạng đánh giá mang tính hình thức, dựa nhiều vào “cảm tính”, không thực chất, không phản ánh đúng kết quả công việc của công chức, Luật năm 2025 đã đổi mới phương thức đánh giá, xếp loại công chức. Theo đó, xác định rõ nguyên tắc, thẩm quyền, nội dung và phương thức đánh giá, xếp loại công chức trên cơ sở dân chủ, công khai, công bằng, minh bạch, khách quan, xuyên suốt, liên tục, đa chiều. Việc đánh giá phải được định lượng tối đa về tiến độ, chất lượng hiệu quả gắn với vị trí việc làm.
Nội dung đánh giá bao gồm:
- Phẩm chất chính trị, phẩm chất đạo đức, văn hóa công vụ; ý thức kỷ luật, kỷ cương trong thực thi công vụ; việc chấp hành quy định của pháp luật về công chức, công vụ và quy định của cơ quan, tổ chức, đơn vị;
- Năng lực chuyên môn, nghiệp vụ theo yêu cầu của vị trí việc làm; khả năng đáp ứng yêu cầu thực thi nhiệm vụ được giao thường xuyên, đột xuất; tinh thần trách nhiệm trong thực thi công vụ; thái độ phục vụ người dân, doanh nghiệp đối với các vị trí việc làm tiếp xúc trực tiếp với người dân, doanh nghiệp; khả năng phối hợp với đồng nghiệp;
- Năng lực đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung trong thực thi công vụ;
- Kết quả thực hiện nhiệm vụ thông qua số lượng, chất lượng và tiến độ của sản phẩm theo vị trí việc làm;
- Nội dung khác theo yêu cầu của vị trí việc làm.
Bên cạnh đó, Luật năm 2025 còn quy định về việc sử dụng kết quả đánh giá để thực hiện chế độ khen thưởng, thu nhập tăng thêm, xem xét bố trí vào vị trí việc làm thấp hơn hoặc cho thôi việc để sàng lọc những công chức không đáp ứng đực yêu cầu nhiệm vụ ra khỏi bộ máy./.
Trần Thị Hồng